Osvaldo Pugliese

2 Δεκεμβρίου 1905 – 25 Ιουλίου 1995
Τόπος γέννησης: Buenos Aires, Argentina
Ψευδώνυμο: -
Μουσικό όργανο: Πιάνο

O Osvaldo Pedro Pugliese, όπως ήταν το πλήρες όνομα του, ήταν ένας από τους μεγαλύτερους συνθέτες, μουσικούς και διευθυντές ορχήστρας tango. Οι υπέροχες συνθέσεις του χορεύονται πάντα στις μιλόνγκες και το πρωτοποριακό στυλ που δημιούργησε τον καθιστά ως μία από τις λαμπρότερες φιγούρες στην ιστορία του tango.

---------- Τα Πρώτα Χρόνια ----------

Ο Osvaldo Pugliese γεννήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 1905 στο Buenos Aires και πιο συγκεκριμένα στην γειτονιά Villa Crespo. Γονείς του ήταν ο Adolfo Pugliese και η Aurelia Terragno, μετανάστες με Ιταλικές ρίζες. O μικρός Osvaldo εξοικειώθηκε από νωρίς με την μουσική καθώς ο πατέρας του ήταν ερασιτέχνης φλαουτίστας σε τοπικές ορχήστρες που έπαιζαν tango και τα αδέρφια του, Salvador Vicente (Fito) και Alberto Roque, ήταν βιολιστές. Ξεκίνησε να διδάσκεται βιολί από τον πατέρα του και σύντομα η δεξιοτεχνία του τον οδηγεί στον να κερδίσει μια θέση στο Ωδειο Odeon. Εκεί ο Osvaldo θα δείξει την κλίση προς το πιάνο το οποίο και θα γίνει το κύριο όργανο του για την υπόλοιπη ζωή του. Σε ηλικία 15 ετών o Pugliese σχηματίζει ένα μουσικό τρίο με τον μπαντονεονίστα Domingo Faillac και τον βιολιστή Alfredo Ferrito και κάνει το επαγγελματικό του ντεμπούτο στο τοπικό cafe 'Cafe de La Chancha'. Ένα χρόνο αργότερα ο Osvaldo γίνεται μέλος ενός σεστέτου που σχηματίζεται από την Francisca Bernardo Cruz, την πρώτη γυναίκα επαγγελματία μπαντονείστα της Αργεντινής. Εκεί θα γνωρίσει τον βιολιστή Elvino Vardano με τον οποίο θα γίνουν καλοί φίλοι και θα περιοδεύσουν αργότερα στην καριέρα τους. Το 1922 ο Osvaldo, σε ηλικία 17 ετών, γράφει το διασημότερο tango του 'Recuerdo', που ενορχηστρώνεται για πρώτη φορά από τον Juan Bava στο cafe Mitre και πιο μετά από τον ίδιο τον Julio De Caro σε βινύλιο (78 στροφές/λεπτό). Αργότερα συμμετέχει στην ορχήστρα του Roberto Firpo ενώ το 1927 γίνεται ο πιανίστας του Pedro Maffia, ενός εξαιρετικού μπαντονεονίστα. O Maffia επηρεασμένος από το μουσικό στυλ του σπουδαίου συνθέτη και διευθυντή ορχήστρας, Julio De Caro, επηρέασε και αυτός με την σειρά του τον Pugliese. Το στυλ του De Caro περιλάμβανε αργό ρυθμό και μουσικές φράσεις, κάτι που μπορεί να διακριθεί και στο πρώιμο παίξιμο του Pugliese. Ο Pugliese έπαιξε στην ορχήστρα του Maffia για τρία χρόνια.

Το 1930 ο Pugliese συνεργάζεται με τον βιολιστή Alfredo Gobbi στην δημιουργία μίας νέας ορχήστρας. Μέλος αυτής ήταν και ο νεαρός Anibal Troilo που αργότερα θα αποτελέσει ένα θρύλο της ιστορίας του tango. H ορχήστρα αυτή λειτούργησε μόνο για λίγους μήνες, με τον Pugliese να αποχωρεί για να δοκιμάσει να παίξει και σε άλλες ορχήστρες και ντουέτα (Pugliese-Gobbi και Pugliese-Vardano). To 1934 έπαιξε πιάνο για λογαριασμό του εκπληκτικού μπαντονεονίστα Pedro Laurenz, ο οποίος όπως και ο Pedro Maffia ήταν μουσικός στην ορχήστρα του Julio De Caro. Οι συνεργασίες αυτές με τους Laurenz και Maffia, καθώς και με τον Miguel Calo που επίσης ήταν μουσικός του De Caro, οδήγησαν τον Pugliese στο να διαμορφώνει ακόμα περισσότερο το γνωστό μαγευτικό του στυλ. Σε ηλικία 31 ετών (1936) ο Pugliese πραγματοποιεί το όνειρο του και σχηματίζει το δικό του σεστέτο όπου και ξεκινάει να παίζει στο Cafe Germinal της διάσημης οδού Corrientes του Buenos Aires. Επίσης ήταν εκείνη η περίοδος που ο Pugliese λόγω των κομμουνιστικών του απόψεων οδηγήθηκε στην φυλακή. Η δημοτικότητα που είχε αρχίσει να αποκτάει, σε συνδυασμό με τις λαϊκές/ανθρωπιστικές του ιδέες, ανησύχησαν την ιδεαλιστικά αντίθετη κυβέρνηση που δεν έχασε χρόνο και τον εξανάγκασε σε εγκλεισμό για μερικά χρόνια.

---------- Η Χρυσή Εποχή ----------

Το 1939, πέντε ημέρες μετά την αποφυλάκιση του, ο Pugliese με την δική του ορχήστρα πλέον βρίσκεται ξανά στην σκηνή για παραστάσεις. Η πρώτη του εμφάνιση θα είναι στις 11 Αυγούστου 1939 στο cafe National. Τα κυριότερα μέλη της ορχήστρας ήταν ο Osvaldo Ruggiero σαν πρώτο bandoneon, ο Enrique Camerano σαν πρώτο βιολί, ο Julio Carrasco και Oscar Herrero σαν δεύτερα βιολιά και ο Alcides Rossi στο κοντραμπάσο. Οι μουσικοί του τον αγαπούσαν τόσο πολύ που τον συνόδευαν σχεδόν 30 χρόνια (1939-1968). Το 1942 ο Pugliese ύστερα απο μερικές επιτυχημένες παραστάσεις, καταφέρνει να παίξει στον διασημότερο ραδιοφωνικό σταθμό εκείνης της εποχής 'Radio El Mundo' αυξάνοντας και άλλο την δημοτικότητα του. Ακολουθεί το σόου 'Ronda de Ases' το 1943 και μερικές εμφανίσεις στο θέατρο 'Casino'. Την ίδια χρονιά στις 15 Ιουλίου ο Pugliese θα ηχογραφήσει τον πρώτο του δίσκο με την βοήθεια του Mauricio Goddard για την δισκογραφική εταιρία Odeon. Πρώτες του ηχογραφήσεις είναι το ορχηστρικό 'El Rodeo' και το 'Farol' με τον ταλαντούχο Roberto Chanel στα φωνητικά. Από την ίδια χρονιά ξεχωρίζει και το εκπληκτικό 'Mala Junta' που χορεύεται μέχρι και σήμερα σε αρκετά σόου και παραστάσεις. Αργότερα το 1945 ο Pugliese θα συνεργαστεί με τον Alberto Moran που θεωρείται ο δεύτερος διασημότερος τραγουδιστής του (μετά τον Maciel). O Moran σε αντίθεση με τον Chanel που είχε πιο σκληρή φωνή, μπορούσε να τραγουδάει πιο ρομαντικά και με περισσότερη διάρκεια ανάμεσα στις φράσεις. Μερικά ωραία παραδείγματα είναι τα κομμάτια 'Maleza'(1945) και 'El Abrojito'(1945). Ο Pugliese ηχογράφησε συνολικά 31 κομμάτια με τον Chanel και 48 με τον Moran.

Μεταξύ του 1949 με 1950 ο Pugliese θα συνεργαστεί επίσης με τον τραγουδιστή Jorge Vidal αφήνοντας πίσω τους οκτώ ηχογραφήσεις. Σειρά θα έχουν οι τραγουδιστές Miguel Montero και φυσικά ο Jorge Maciel. Ο Maciel θεωρείται ο σημαντικότερος τραγουδιστής του Pugliese και μαζί έκαναν τις περισσότερες ηχογραφήσεις (50 συνολικά). Μερικά αριστουργήματα που προέκυψαν απο την συνεργασία τους είναι τα 'Cascabelito'(1955), 'Esta noche de luna'(1955) και το ΄Remembranza'(1956). Η ορχήστρα του Pugliese, έχοντας εξελίξει το στυλ του Julio De Caro, παίζει πρωτοποριακά χρησιμοποιώντας νέες τεχνικές και αυτό ενθουσιάζει αρκετό κόσμο. Μερικές από αυτές ήταν: οι μουσικοί να κρατάνε τις νότες λίγο παραπάνω από το κανονικό για να προσδίδουν ένα πιο δραματικό τόνο (rubato). Επίσης δημιουργούσαν εναλλαγές στην δυναμικότητα του τραγουδιού με το να αυξομειώνουν τον ρυθμό και την τονική ένταση (slargando και slentando). Τέλος συνήθιζαν να τονίζουν το πρώτο και τρίτο χτύπο (beat) μίας φράσης ενώ ο δεύτερος και τέταρτος ήταν πιο αδύναμος (syncopation). Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της τεχνικής είναι το 'La Yumba'. Οι μουσικοί και κριτές παραδέχτηκαν την μουσική του ιδιοφυία ενώ δεν ξέφυγε από την κριτική μερίδας χορευτών που τον κατέκριναν για το ασύγχρονο και μη ρυθμικό στυλ του. Κανείς όμως δεν γινόταν να μην παραδεχτεί την αδιαμφισβήτητη ποιότητα και τις πλούσιες συνθέσεις του.

(Ο Osvaldo Pugliese ανάμεσα σε φίλους και συναδέλφους. Στα δεξιά διακρίνεται και ο Anibal Troilo)

(Αριστερά ο Juan D'Arienzo και δεξιά ο Osvaldo Pugliese)

---------- Η Υπόλοιπη Καριέρα ----------

Τον Οκτώβριο του 1968 ο Pugliese σταμάτησε να παίζει προσωρινά μουσική λόγω μίας ασθένειας που τον κατέβαλε. Έξι από τους μουσικούς του αποφάσισαν να αποχωρήσουν από την ορχήστρα του Osvaldo και να σχηματίσουν το δικό του σεξτέτο. Αυτοί ήταν οι: Osvaldo Ruggiero, Victor Lavallen, Julian Plaza, Emilio Balcarce, Oscar Luis Herrero, Alcides Rossi και λίγο αργότερα και ο Jorge Maciel. Στην εφημερίδα γράφτηκε ότι ήταν αφαιρέθηκαν 112 χρόνια απο τον Pugliese καθώς αριθμητικά αυτό ήταν το άθροισμα των χρόνων που έκατσαν όλοι οι μουσικοί του Pugliese στην ορχήστρα του. Ο Osvaldo μόλις ανέκαμψε σχημάτισε εκ νέου μια καινούργια ορχήστρα με την ίδια ποιότητα και επαγγελματισμό όπως της προηγούμενης. Ο Pugliese ήταν πράγματι ένας άνθρωπος άξιος για διάκριση. Του απονεμήθηκε πολιτιστικό μετάλλιο από την Κούβα ενώ ονομάστηκε 'Διοικητής του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων' από τη Γαλλία. Το Buenos Aires τον ονόμασε διακεκριμένο πολίτη, που είναι η μέγιστη τιμή για το ανθρωπιστικό έργο ενός πολίτη της Αργεντινής. Σειρά ήταν της Εταιρείας Συγγραφέων και Συνθετών Αργεντινής με τον Σύνδεσμο Συλλεκτών Tango να του αφιερώσουν μια πλάκα στην περίφημη οδό Corrientes. Επιπρόσθετα έλαβε τον τίτλο του Τιμητικού Ακαδημαϊκού της Academia Nacional del Tango και παράλληλα, ένας σιδηροδρομικός σταθμός στην παλιά γειτονιά του -Villa Crespo-, πήρε το όνομα του: Malabia - Osvaldo Pugliese.

(Ο Osvaldo Pugliese σε μία ανοιχτή παράσταση)

Σχετικά με τις αρχές και την δημοτικότητα του Pugliese, ο διάσημος συνθέτης και μπαντονεονίστας Rodolfo Mederos είχε πει: "Πιστεύω ότι την συμβολή του Osvaldo αξίζει να την βλέπει κανείς απο διάφορες οπτικές γωνίες. Κατ' αρχήν, ο Osvaldo έφερε την ειλικρίνεια, τόσο μουσικά όσο και ιδεολογικά. Θέλω να πω ότι δεν ανήκει στην τάξη των μουσικών που είναι τυχοδιώκτες. Οι συνέπειες αυτού του γεγονότος ήταν ότι καθ 'όλη τη διάρκεια της ζωής του είχε καθήκοντα που δεν ήταν εύκολο να ολοκληρωθούν σε περιόδους απαγόρευσης, καθώς ήταν διαχωρισμένος από την κοινωνία με το να έχει διαφορετικές ιδέες. Συνέχισε να κάνει στη ζωή του αυτό που νόμιζε ότι έπρεπε να γίνει. Ευτυχώς, αυτή είναι η συμβολή του από ανθρώπινη άποψη: δράση, συμπεριφορά. Υπό αυτή την έννοια, για μένα αποτελεί πρότυπο. Σήμερα, η αίσθηση που έχω είναι ότι οι μουσικοί, ακόμη και εκείνοι που μπορεί να έχουν πιο ισχυρή ικανότητα, συμπεριφέρονται ανεξέλεγκτα, δημιουργώντας διάφορα σκουπίδια ώστε να επιτύχουν κάποια προσωρινή επιτυχία".

Το 1985 ο Pugliese σε ηλικία 80 ετών γιόρτασε τα γενέθλια του παίζοντας μουσική με την ορχήστρα του στο διασημότερο θέατρο της Αργεντινής, το θέατρο Colon. Το θέατρο ήταν γεμάτο από κόσμο που παρευρέθηκε για να χειροκροτήσει τον άνδρα που είχε παίξει σε όλα τα μήκη του κόσμου συμπεριλαμβανομένης της Ουρουγουάης (Μοντεβιδέο), της Σοβιετικής Ένωσης, της Κίνας και της Ιαπωνίας. Ο Osvaldo χτυπημένος από μία αρρώστια, πέθανε στο Buenos Aires στις 25 Ιουλίου 1995 σε ηλικία 89 ετών. Στην κηδεία του παίχτηκε το tango σήμα-κατατεθέν του 'La Yumba'. Η κληρονομιά του Pugliese ζει μέσα από την κόρη του Beba καθώς και της εγγονής του Carla, που είναι και οι δύο πιανίστριες.

---------- Το Μουσικό Στυλ ----------

Ο Pugliese, επηρεασμένος από το μουσικό στυλ του Julio De Caro, χαρακτηρίζεται ως ένας συνθέτης με πολύπλοκες συνθέσεις, αποτελούμενες από αρκετά μουσικά στρώματα και πλούσιες μελωδίες. Στην ορχήστρα του Pugliese, ο κάθε μουσικός μπορούσε να εκφραστεί με ένα μικρό σόλο χωρίς όμως να αποπροσανατολίζει την ομαδική λειτουργία της ορχήστρας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να συναντάμε στις συνθέσεις του Pugliese, διάφορα σόλο που δένουν αρμονικά μεταξύ τους και σχηματίζουν συνολικά ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα. O Pugliese αν και χαρακτηρίζεται από συναισθηματικές και ρομαντικές μελωδίες δεν ξεχνάει τον ρυθμό, τον οποίο όμως συχνά σταματάει προσωρινά για να δώσει έμφαση στην μελωδία. Συνηθίζει επίσης να τονίζει διαφορετικούς χτύπους στον ρυθμό προσδίδοντας έτσι ιδιαίτερη δυναμικότητα στις συνθέσεις του (syncopation).

Επιπρόσθετα χαρακτηριστικά της ορχήστρας του Pugliese είναι οι ρυθμικές παύσεις διαρκείας και οι δυναμικές εκκινήσεις μετά από αυτές, οδηγώντας σε συναισθηματικά φορτισμένες ακολουθίες από τους χορευτές. Μία ακόμα γνωστή τεχνική του Pugliese είναι το arrastre (από το ρήμα 'arrastrar' που σημαίνει σέρνω). Στο arrastre μία μικρή νότα προετοιμάζει την επόμενη που είναι πιο έντονη τονικά ('πααααααα-ΡΑΜ'). Με την τεχνική αυτή, οι αλλαγές ανάμεσα στις μουσικές φράσεις δεν έιναι τόσο έντονες όσο του D'Arienzo ή του Biagi αλλά προετοιμάζουν τον χορευτή για την επερχόμενη αλλαγή σαν διαδοχικά μουσικά κύματα. Ο ρυθμός του Pugliese προσφέρεται για αργό και ταυτόχρονα δυναμικό περπάτημα, ενώ οι περίπλοκες μουσικές τεχνικές που χρησιμοποιεί προσφέρονται για αλλαγή ταχύτητας και δυναμικής.

Ο Pugliese είναι αναγνωρίσιμος στην μιλόνγκα από το ιδιαίτερο μουσικό στυλ του. Οι ξαφνικές αλλαγές σε όλα τα επίπεδα (ρυθμός, μελωδία) είναι εύκολα διακριτές ενώ εμφανής είναι και ο τρόπος που δίνεται χώρος για σόλο από τα όργανα της ορχήστρας κατά την διάρκεια των τραγουδιών. Επίσης μπορούν να παρατηρηθούν οι δραματικοί τόνοι που ακολουθούν οι μελωδίες των bandoneon και των βιολιών χάρη στην τεχνική rubato. Τέλος χαρακτηριστικός είναι ο τρόπος με τον οποίο ο Pugliese δίνει φινάλε στα κομμάτια του. Η τελευταία του νότα είναι σχεδόν πάντα υποτονική και συνήθως χρονικά καθυστερημένη.

Πηγές: (https://www.el-recodo.com/osvaldopugliese-en?lang=el), (https://en.wikipedia.org/wiki/Osvaldo_Pugliese), (http://www.todotango.com/english/artists/biography/46/Osvaldo-Pugliese/), (http://www.verytangostore.com/legends/osvaldo-pugliese.html)